ممنون آقای سحابی

گنگیِ دل‎انگیز و آکنده از رخدادهای نامنتظرِ انتظارکشیده‎ی یک ماجرای شاعرانه...

جستجو...

*

چیزی که از خیلی وقت پیش قرار بود بنویسم این‎که، چقدر ترجمه‎ی مهدی سحابی برای جستجو، قابلِ احترام هست. چه تلاشی، چه سعیِ مطمئنا طولانی‎مدتی. کافی‎ست یک صفحه از جستجو را بخوانی تا بفهمی ترجمه‎ی این بنای عظیم، با این توصیفات و جملات پیچیده و پشتِ سر هم، با این همه اشاره و کنایه‎ و استعاره، به این خوبی، چه کار دشواری بوده. غیر از آن، تمامِ مطالعات جانبی سحابی که از ترجمه و از حاشیه‎های کتاب مشخص است تا ترجمه هر چه بهتر از کار درآید و تا که گنگی‎های مطرح‎شده برای خواننده‎ی ایرانی هر چه کم‎تر شود. البته، به نظرِ من، لذتی که هر کدام از ما از هر چیزی می‎بریم، بستگی به محتوای ظرفِ معلومات و اطلاعاتمان دارد. هر چه بیشتر بدانیم بیشتر لذت می‎بریم و هر چه کم‎تر، لذت‎مان هم کم‎تر خواهد شد، و به همین خاطر، جزو موافقان پانویس گذاشتن در کتاب‎ها نیستم ولی، انصافا پانویس‎های جستجو، از آن پانویس‎های معمول نیستند. کشفِ آن همه استعاره و کنایه چیزی نیست که ندانستنش از کم‎دانستنِ خواننده بربیاید. باید یک پروست‎شناس بزرگ باشی و سال‎ها در موردش تحقیق کرده باشی و در ضمن، شرایطِ آن زمانِ فرانسه و اجتماع و هنر و ادبیات و سیاست و حتا نوع آداب و رسوم و لباس‎پوشیدنِ مردمش را بدانی تا بتوانی تمامِ کنایات را، خودت کشف کنی. کاری که البته، ترجمه‎ی فارسی سحابی، با پانویس‎های فراوانش، برای ما شدنی‎اش کرده است.

پ. ن.: بعد، چه ترجمه‎هایی می‎خوانیم، در تمامِ این سال‎های اخیر، که گاهی باعث می‎شوند عطای لقای خواندنِ یک کتاب ساده را به بقایش ببخشی و حتا از نوشتنِ یک جمله‎ی ساده‎ی فارسی و ربطِ درست بین اجزای جمله، عاجزند! دیگر تطابقِ ترجمه با اصل اثر، که از محدوده‎ی اظهارنظر کردنِ من خارج است، پیش‎کش.

*

و خانم بونتان هنگامی‎که پیشانی خواهرزاده‎اش را می‎بوسید نمی‎دانست که من میان آن دو حضور دارم، در آن شیوه‎ی آرایش گیسو که هدفِ ازهمه‎پنهانش این بود که مرا خوش بیاید، من، منی که تا آن زمان آن‎همه غبطه‎ی خانم بونتان را خورده بودم که با همان کسانی خویشاوند بود که خواهرزاده‎اش، و همان دیدو بازدیدها و همان سوگواری‎هایی را می‎کرد که او باید می‎کرد؛ و حال، من از او بیشتر برای آلبرتین اهمیت داشتم. در کنار خاله‎اش که بود، به من فکر می‎کرد.